César Manrique was een veelzijdig beeldhouwer, schilder en architect, geboren in Arrecife op 24 april 1919 en overleden in Tahiche op 25 september 1992 (beide op Lanzarote). Als je Lanzarote bezoekt is de invloed van César Manrique onmiskenbaar overal te zien. Zijn kunstwerken op vele rotondes, zijn ontwerpen van gebouwen en zijn eigen huizen die te bezoeken zijn. Maar zijn invloed gaat verder. Hij heeft bij de officiële instanties gepleit voor een maximale bouwhoogte van 4 verdiepingen (de Palm-norm, niet hoger dan de hoogste palmboom op Lanzarote), het ondergronds aanleggen van telefoon- en elektriciteitskabels en het verwijderen van grote reclameborden langs de wegen. Meteen als je over de wegen van Lanzarote rijdt valt op dat het er schoon en “aangeharkt” uitziet. Het is alsof Manrique het eiland aan je wil tonen op zijn mooist: maximaal gebruikmakend van de zwarte lavastenen, beplanting van palmbomen en cactussen en versierd met zijn kunstwerken. Hij streed tegen alles wat dit plaatje zou kunnen verstoren. Alle huizen moesten wit geschilderd zijn (geen andere kleuren), groene kozijnen hebben aan de eiland-zijde en blauwe aan de zeezijde. Het maakt Lanzarote tot een uniek eiland en als je erop gaat letten, zie je echt overal de hand van deze geniale kunstenaar. Daarom schrijf ik deze blog over Manrique.
César groeide op met de ruige natuur van Lanzarote om zich heen. Het vulkanische gesteente, de rotsen en de golven van de zee. Hij had een broer en 2 zussen, waarvan 1 zijn tweelingzus Amparo was. Hij was geen uitblinker op school, maar zijn tekentalent kwam wel naar boven. Hij begon aan een studie bouwkunde op Tenerife, maar al snel hield hij zich alleen nog maar bezig met schilderen. In 1942 heeft hij zijn eerste tentoonstelling en in 1945 verhuist hij naar Madrid om aan de Kunstacademie te gaan studeren. Eerst schildert hij realistisch over de wereld van zijn jeugd, boten, boerderijen, landschappen, maar in Madrid wordt hij beinvloed door Picasso en Matisse. Zijn werk wordt abstracter, maar de ruige natuur van Lanzarote is nog steeds de basis voor zijn werk. Zelf zegt hij dat de ziel van Lanzarote altijd in zijn werk zit. In de jaren ’50 en ’60 wordt hij een bekende kunstenaar en exposeert in verschillende musea in Europa. Hij wordt steeds vaker uitgenodigd om werken te maken voor grote en openbare gebouwen, waarbij hij samenwerkt met architecten. Zo ontwerpt hij de inrichting van Plaza de Las Palmas in Arrecife. In 1963 verhuist hij naar New York, waar hij ook exposeert. Hij ontwikkelt zijn kunst onder invloed van o.a. Pollock en Warhol. Na 5 turbulente jaren keert hij terug naar zijn geboorte-eiland Lanzarote.
Bij zijn terugkomst was de werkloosheid op het eiland groot. De ontwikkeling van het toerisme werd gezien als een uitweg. Manrique zette zich in om deze ontwikkeling hand-in-hand te laten gaan met de bescherming van de natuur op Lanzarote. Al in 1966 ontwierp hij Jameos del Agua. In 1977 ging het voltooide project open. Het is een combinatie van de zelf aangelegde tuinen met zwembaden en de ondergronds lavatunnel Cueva de los Verdes. Je ziet er de kenmerkende natuur van Lanzarote in terug: veel lavasteen, bomen en planten in een park met witte trappen en zwembaden. In het water van Cueva de los Verdes leeft een krabsoort die nergens anders voorkomt. Het is een kleine krab, albino en blind. Bij de ingang heeft Manrique een beeld van de krab neergezet.
In 1968 ontwerpt en bouwt hij zijn eigen huis Taro de Tahíche in Teguise. Het is een boeiend complex, waar sinds zijn dood in 1992 de Fundación César Manrique is gevestigd. Alle ruimtes van woonkamer tot toilet zijn bijzondere ontwerpen waarin de natuur centraal staat en veel kunstwerken te zien zijn. Een voorbeeld is de gestolde lava die door het raam naar binnen lijkt te stromen. Het hele huis is een uitermate boeiend kunstwerk op zich, een paradijs van kleuren, trappen, grotten en waterpartijen. Het drukt de visie van Manrique uit hoe te leven in harmonie met de natuur. Om die natuur te beschermen heeft hij ervoor gezorgd dat het Teminfaya-gebied een Nationaal Park werd, waarbij de toeristen de ruimte krijgen om te genieten van het uitzonderlijk mooie landschap, de rood-bruine en zwarte kleuren, de bijzondere rotsformaties etc. zonder de vrijheid om overal zelf rond te lopen.
Zijn laatste grote project is Jardín de Cactus, een soort amfitheater gebouwd van lavasteen (what else?) waar wel 10.000 cactussen te zien zijn, nee, worden vereerd. Het is een magische plek, waar meer dan 1400 verschillende soorten cactussen als kunstwerken zijn neergezet. Zeer fotogeniek. In en rond het kleine paviljoen zijn kenmerkende Manrique elementen terug te zien zoals trappen, waterpartijen en kunstwerken, zoals de Juguete del Viento (wind-toy) “Guantiza”. Boven alles uit torent een gofio-molen, waarvan er nog een aantal te zien zijn op de Canarische Eilanden.
In 1992, op vrijdagmiddag 25 september, wilde Manrique op een kruising vlakbij zijn huis Taro de Tahiche links afslaan. Hij zag de Toyota Land Cruiser niet aankomen en die boorde zich aan de bestuurderskant in de Jaguar van Manrique. Hij werd nog wel bevrijd uit de auto, maar stierf enkele uren later in het ziekenhuis. Hij was 73 jaar.
Er zijn nog veel meer kunstwerken en gebouwen van César Manrique te bewonderen op Lanzarote. Het maakt je vakantie tot een unieke, betoverende ervaring. In de CitySummary Reisgids Lanzarote vind je meer dan 100 tips over wat te zien en te doen op Lanzarote, bijzondere accommodaties, mooie dorpjes, leuke markten, stranden en tips waar je lekker kunt eten en drinken. Alles overzichtelijk en compact voor je op een rij gezet. Alle tips hebben een Google Maps link, zodat je er makkelijk naartoe kunt navigeren. Download de reisgids voor slecht 2,99 euro inclusief gratis updates. Veel plezier op Lanzarote!
